Naast het Rietveld in Hazerswoude kent ons land nog een aantal andere buurtschappen en dorpjes die met ‘vaardorp’ worden aangeduid. Volgens Wikipedia kan een vaardorp als volgt worden gedefinieerd: een nederzetting die niet langs een weg, doch langs een waterloop is ontsloten. In de praktijk wordt deze definitie verruimd tot nederzettingen waarvoor dat oorspronkelijk gold. Immers, vrijwel alle vaardorpen zijn inmiddels geen echte vaardorpen meer, maar door wegenaanleg – vaak fiets- en looppaden – min of meer ontsloten. Het Rietveld onderscheidt zich hiervan omdat in dit vaardorp nog steeds een aanzienlijk deel van de bewoners dagelijks moet varen van en naar de woning.
Vaardorpen zijn een typisch Nederlands verschijnsel. Zij ontstonden in waterrijke en moerassige gebieden in ons lage land. Het ging daarbij in de eerste plaats om de kop van Overijssel (Wieden en Weerribben), verder moerassige streken in Friesland (de Merenstreek), Noord-Holland (Waterland, Zaanstreek), en Zuid-Holland: de Rijnstreek. Er waren daar wel waterwegen, maar geen wegen over land. En het was in die afgelegen drassige gebieden ook te kostbaar om deze aan te leggen.
rietsnijder kooiker turfstekers ‘natte’ boer En toch gingen er mensen wonen. Reden was simpelweg dat er geld te verdienen viel, al was het soms niet veel. Je kon er bijvoorbeeld een bestaan opbouwen in het snijden van riet. Of in de visserij of met het houden van eendenkooien. In sommige gebieden werd er turf gestoken en ontstonden om die reden nederzettingen. En in andere gebieden was er land ontgonnen en veeteelt mogelijk, waardoor er boerderijen ontstonden. Vaak ook voorzagen bewoners van vaardorpen in hun bestaan door combinaties van dergelijke werkzaamheden.
Naast de afgelegen ligging, de situering van de woningen aan een waterweg en het soort werk van de bewoners, vertoonde ook het sociale leven in de vaardorpen overeenkomsten. In alle vaardorpen ontstonden zeer hechte gemeenschappen, vaak waren deze ook wat naar binnen gekeerd als gevolg van het isolement. En er was een ongekend groot onderling hulpbetoon. Samen moest je immers de vele moeilijkheden zien te overwinnen die het wonen over water en in een afgelegen gebied met zich mee bracht.
